Uit gesprekken met recruiters, personeelsfunctionarissen en leidinggevenden blijkt dat het creëren van een passende eerste indruk van cruciaal belang is. Om deze reden zie je vaak dat zij een sollicitant zelf ophalen bij de receptie. Op het moment dat jullie samen uit de lift stappen weet jouw gesprekspartner vaak al of het wat kan worden of niet. Het 3 fasen model maakt inzichtelijk hoe een eerste indruk tot stand komt. Kijk waar jouw kansen liggen om een passende impressie over jezelf neer te zetten.

Fase 1: De eerste indruk start in een flits
In korte tijd krijgt de persoon die jou voor het eerst ontmoet een indruk. De eerste fase van een eerste indruk komt onbewust en op een volledig automatische manier tot stand. De impressie is primitief: het voelt goed, of het voelt niet goed. Bij elke ontmoeting opnieuw maken we dit mee. Niet alleen bij live ontmoetingen, maar ook bij vluchtige online ontmoetingen op Facebook, Twitter of LinkedIn. Je zou kunnen zeggen dat alle communicatiekanalen een kennismakingsmoment in zich hebben en daarmee bijdragen aan de eerste indruk over jou.

Fase 2: Zintuigen gaan aan het werk
Na de flitsfase gaan de zintuigen van de ander pas echt goed aan het werk. De zintuigen staan dan open voor allerlei waarnemingen: ben je een man of een vrouw, groot van postuur of juist tenger, wat is je leeftijd, hoe zie je eruit, hoe ben je gekleed? Waarnemingen veranderen heel snel in interpretaties. Ons brein gebruikt de interpretatie als een supersnel trucje om snel besluiten te kunnen nemen. Bij een eerste ontmoeting vergelijkt de ander de globale waarnemingen over jou met alle mensen die hij of zij al in zijn database heeft zitten. Iedereen heeft een schat aan ervaringen in het leven opgedaan met alle mensen die hij of zij ooit heeft ontmoet. Sommige ervaringen zijn meer positief geladen, andere hebben een donkere schaduw achtergelaten. Het hangt er maar net van af op wie jij het meest lijkt volgens het brein van de ander. Lijk jij op meneer de Jong, dan krijg je er vrijwel automatisch de eigenschappen van meneer de Jong bij. Ongeacht of jij die eigenschappen zelf bezit of niet. Deze hele inschatting van jou gebeurt in ongeveer 30 seconden. Maar nu komt het goede nieuws: in de derde fase kijkt de ander of hij je wel in het juiste hokje heeft gestopt.

Fase 3: Verfijnen van de interpretatie
De derde fase duurt ongeveer 3.5e minuut. In die tijd maak je nader kennis met elkaar, vindt er wellicht interactie plaats, je beweegt en gebaart wat, je neemt plaats. Kortom, er komen meer signalen bij waardoor de ander de interpretatie kan verfijnen. Op diverse aspecten wordt gekeken of de eerste inschatting juist was en waar deze eventueel bijgesteld moet worden. Die bijstelling kan natuurlijk twee kanten op gaan: de voor jou gewenste, of juist de niet-gewenste kant.

Na ongeveer 4 minuten is de eerste indruk compleet. Wil jij tijdens de rest van het gesprek die eerste indruk nog veranderen, dan moet je heel hard werken, heel veel bewijzen aanvoeren, of heel verrassend uit de hoek komen. Het is allemaal nog mogelijk!

Jouw eigen invloed

Een eerste indruk kun je voor een deel zelf beïnvloeden. Zonde als je daar dus geen gebruik van zou maken! De belangrijkste tip is: wees jezelf. Het is een open deur, maar je komt juist meer ontspannen over als je niet de hele tijd aan allerlei zelfbedachte strategieën hoeft te denken.

Een paar tips:

• Kom op tijd. Wees zeker tien minuten eerder aanwezig. Ben je veel te vroeg? Loop dan nog een blokje om. Heb je onderweg vertraging opgelopen? Bel dan om te zeggen dat je wat later bent en verontschuldig je. Afhankelijk van hoe laat je bent en waarom, kan je vertraging acceptabel zijn.
• Neem de naam en het telefoonnummer mee van de persoon waarmee je een afspraak hebt. Mocht je dan onverhoopt te laat zijn, dan kun je in ieder geval bellen.
• Ben je ruim op tijd dan kun je aan de receptioniste vragen of je van het toilet gebruik kan maken, voordat ze gaat melden dat je gearriveerd bent. Je kunt dan nog even kijken of je stropdas goed zit, je kraag niet dubbel zit of dat je make-up niet uitgelopen is. Dat geeft je een zekerder gevoel.
• Als je opgehaald wordt sta je gelijk op. Zorg dat je rechtop staat, met beide benen op de grond. Straal enthousiasme uit.
• Draag kleding die past bij de sfeer van het bedrijf. Twijfel je? Dan is overdressed beter dan underdressed.